Elk jaar gebeuren er in België veel ongevallen met liften. Meestal gaat het om kleine pechgevallen, maar soms zijn ze gevaarlijker of zelfs dodelijk. De oorzaken zijn meestal een slecht uitgeruste of slecht onderhouden lift (geen cabinedeur, ontbrekende liftkoker, slechte afstelling enz.). Om deze incidenten zoveel mogelijk te beperken en te voldoen aan de Europese richtlijn die voorschrijft dat bestaande liften beveiligd moeten worden, heeft België een plan opgezet om liften aan de eisen aan te passen. Waaruit bestaat dit plan en wat zijn de gevolgen voor de mede-eigenaars?
De koninklijke besluiten van 9 maart 2003 en 10 december 2012
In deze decreten worden de procedures en termijnen voor de modernisering van particuliere en professionele liften vastgelegd. Alle eigenaars van liften zijn verplicht hun liften te moderniseren of zelfs te vervangen als het niet meer mogelijk is de oude liften aan de normen aan te passen. Het te volgen tijdschema, dat onlangs gewijzigd werd voor liften die vóór 1958 in gebruik zijn genomen, is :
| Datum van indienststelling | Ten laatste te moderniseren tegen |
| Vanaf 01/04/1984 | 31 december 2014 |
| Tussen 01/01/1958 en 31/03/1984 | 31 december 2016 |
| Vóór 01/01/1958 | 31 december 2023 |
Alle liften die sinds 1958 geïnstalleerd werden, moeten reeds gekeurd zijn en moeten dus aan de huidige normen voldoen.
Er bestaan echter nog steeds liften van vóór 1958 die dan vóór eind 2023 moeten worden gemoderniseerd (de vorige termijn was 31.12.2022, maar die werd verlengd).
Liften met historische waarde krijgen uitstelling tot 31 december 2027 om eigenaars de tijd te geven oplossingen te vinden die veiligheid en erfgoedbehoud combineren.
Verplichtingen
- Risicoanalyse
Eigenaars of beheerders van liften moeten een risicoanalyse laten uitvoeren door een EDCT (Externe Diensten voor Technische Controles op de werkplaats). De EDCT stelt een verslag op met een lijst van de non-conformiteiten en maakt een schatting van de risico's, op basis van de veiligheidsaspecten waarmee rekening moet worden gehouden en die in het Koninklijk Besluit van 9 maart 2003 zijn vermeld. In het verslag wordt aangegeven welke ernstige risico's onmiddellijk onderhoud vergen en welke risico's een modernisatie moeten ondergaan. Als de risico's te groot zijn, kan de lift zonder voorafgaande kennisgeving worden stilgelegd.
- Moderniseringswerken
Op basis van het EDCT-rapport moet de mede-eigendom de gevraagde werkzaamheden binnen de 3 jaar uitvoeren. Over het algemeen worden er offertes bij verschillende bedrijven opgevraagd om dan de beste offerte te kunnen kiezen. Na de uitvoering van de werkzaamheden komt de EDCT, die het initieel verslag heeft opgesteld, terug om te controleren wat er gedaan is.
De lift moet dan regelmatig worden gecontroleerd en onderhouden:
- Een risicoanalyse moet ten minste om de 15 jaar (en niet 10 zoals voorheen) worden uitgevoerd.
- Er moet een dossier worden aangelegd en bijgehouden met alle documenten betreffende onderhoud, inspecties en modernisering.
- Er moet een regelmatig preventief onderhoud worden uitgevoerd door een onderhoudsbedrijf, volgens de instructies van de liftfabrikant.
- Om de 6 maand moeten inspecties worden uitgevoerd of om de 3 maand indien ze uitgevoerd worden door ISO 9001 gecertificeerde bedrijven.
Kostprijs
De kost wordt gedeeld door alle mede-eigenaars. De basissakte en het reglement van mede-eigendom geven aan hoe de onderhouds- en herstellingskosten worden verdeeld, over het algemeen volgens de duizendsten, maar soms worden mede-eigenaars die op het gelijkvloers wonen of sommigen die er uitdrukkelijk om hebben verzocht en de lift niet gebruiken, vrijgesteld.
Sancties
Een lift die niet op tijd is gemoderniseerd, kan worden stilgelegd.
De boetes voor eigenaars variëren van 5 000 tot 15 000 euro en kunnen cumulatief berekend worden. Bijvoorbeeld:
- Bij het ontbreken van een veiligheidsdossier: 5.000 euro
- Geen preventieve inspectie: 5.000 euro
- Geen mechanische vergrendeling: € 12.500
- Geen elektronisch veiligheidsgordijn of cabinedeur: € 12.500
- Een lift in dienst ondanks een door EDCT vastgesteld ernstig risico: € 15.000
Eigenaars van een lift in werking met verbroken zegels riskeren strafrechtelijke vervolging.